Van het absolute aantal besmettingen tot het relatief aantal ziekenhuisopnames: de manier waarop het RIVM regionale coronacijfers publiceert is constant in ontwikkeling. Daarmee zijn onze kaarten dat uiteraard ook. Welke informatie wil de lezer? Welke cijfers zijn voorhanden? En nog belangrijker; wat vertellen ze ons eigenlijk wel (en niet)?
We zijn sinds begin maart – toen het RIVM de eerste regionale data bekend maakte – een aantal keer gewisseld van kaart. Qua vorm, maar ook qua inhoud. Zo publiceren we aanvankelijk een proportionele bollenkaart met het aantal besmettingen per gemeente. De vorm is simpel: hoe meer positieve tests op Covid-19, hoe groter de bol.
Op dat moment concentreert de uitbraak zich nog vooral in Brabant en Limburg, en de absolute aantallen geven die situatie prima weer. Maar het virus verspreidt zich in rap tempo verder over het land. De rommelige rodebollenclusters maken de kaart niet bepaald overzichtelijker.
Daarom stappen we over op een vlakkenkaart met absolute aantallen. Weliswaar gaan we, tot ongenoegen van een paar geopuristen, tegen alle cartografische principes voor zo’n soort kaart in. Maar deze keuze sluit wél aan bij de informatiebehoefte van dat moment. We willen namelijk inzichtelijk maken waar de besmettingen tot dan toe gesignaleerd zijn en met de betrekkelijk kleine absolute aantallen lukt dat aardig.
Als halverwege maart de besmettingshause begint volstaat de kaart logischerwijs niet meer. Het RIVM publiceert inmiddels het aantal geregistreerde besmettingen per 100 duizend inwoners, en wij stappen voor de de gemeentekaart ook over op relatieve cijfers. Bovendien is het voordeel van interactieve kaarten dat we de absolute cijfers in de tooltip – een infoblokje dat je ziet als je met je muis over een gemeente gaat – alsnog kunnen laten zien.
Totdat de besmettingscijfers zélf ook achterhaald zijn. Het RIVM schrijft op haar site dat ‘de data over het aantal ziekenhuisopnames per gemeente in deze fase van de epidemie het beste beeld geven, omdat in de ziekenhuizen meer patiënten getest worden op het coronavirus.’ Check.
Zo maken we de vierde kaart in krap vier weken tijd, en ik verwacht dat we de komende nog veel meer gaan updaten, upgraden en tweaken. Dat is logisch, want in tijden waarin het nieuws zich ontzettend snel opvolgt, doen de cijfers en de visuele vertaling daarvan dat ook.
Een voordeel van onze werkwijze is dat we de achterliggende datasheet kunnen koppelen aan de kaart. Zo kunnen we iedere dag klokslag twee uur – een moment dat veel (data)journalisten tegenwoordig niet meer in hun agenda hoeven te zetten – de nieuwe cijfers bijwerken. Wijzigingen worden vervolgens automatisch doorgevoerd op kaarten die al geplaatst zijn. Zo hebben de tientallen titels die van onze gemeentekaarten gebruik maken altijd de nieuwste cijfers online staan.