Auteur: Erik Willems

Priscilla Tienkamp is bij LocalFocus de Wob-coordinator. Ze staat aan het roer van een soepele “Wob-machine” en gaat daarbij tot in de rechtszaal.

Ben jij Wob-specialist?
“Ik heb daar nog te weinig voor gewobt. Je moet bij wijze wel honderd Wobs verstuurd hebben om het echt onder de knie te krijgen. Ik vind Sjors van Beek een specialist. Hij heeft mij wegwijs gemaakt.”

Niet iedereen weet wat de Wob is. In het kort?
“De Wob is de wet die zorgt dat iedereen het recht heeft om informatie op te vragen bij de overheid. Het doel van die wet is dat alle informatie over bestuurlijke aangelegenheden openbaar is.”

Hoeveel heb jij gewobt?
“LocalFocus heeft in de afgelopen twee jaar zo’n tachtig Wob-verzoeken verstuurd. Ons Wob-tempo is redelijk constant, maar we krijgen de laatste tijd wel meer data binnen. Dat komt doordat steeds meer instanties ons kennen en buiten de Wob om data leveren.”

“3.000 klachten over misstanden op werkvloer” Recent onderzoek van LocalFocus met Wob-data.

Wanneer is het moment om te wobben?
“Ik bel instanties eerst om te vragen of we de informatie buiten de Wob om mogen krijgen. Willen ze dat niet, dan ga ik wobben.”

Wat levert de Wob op?
“Voor ons aardig wat data: we kunnen één keer per week een eigen onderzoek publiceren dat is gebaseerd op de Wob. Het levert bovendien een interessant inzicht op in hoe slecht het soms is gesteld met databases en archieven van organisaties. Zo’n negentig procent van onze verzoeken leidt tot een verhaal. Dat is hoog, wat vooral komt doordat wij vragen naar databestanden met statistische gegevens. Dat ligt vaak minder gevoelig.”

Stel je krijgt de data niet, hoe ver ga je?
“Dat hangt van het belang af. We zijn tot de rechter gegaan. Maar vaak loont een bezwaarschrift na een afwijzing al en krijg je daarna alsnog de gegevens. Een bijkomend voordeel: na het sturen van een bezwaarschrift word je vaak uitgenodigd voor een hoorzitting. Tijdens hoorzittingen krijgen we vaak inzicht in hoe de databases werken en wat er allemaal inzit. Dat is zeer nuttig.”

Hoe was die rechtszaak?

Priscilla en haar “Bijbel voor de wobbende journalist”

“Weinig journalisten gaan tot aan de rechter, dus dit was heel interessant om te doen. Tijdens die rechtszitting drukte de jurist van de tegenpartij een blaadje in onze handen met daarop een groot deel van de gegevens waar wij om vroegen. Dat laat zien dat zo’n rechtszaak ook een uiterst drukmiddel kan zijn. Uiteindelijk wonnen we deze zaak ook nog.”

Moet elke journalist kunnen wobben, of is het een specialisme?
“Elke journalist moet het een keer gedaan hebben. Het vergt een andere manier van denken. Een Wob-verzoek moet dichtgetimmerd zijn, je moet eigenlijk als een jurist formuleren. Ik adviseer journalisten daarom hun verzoek ten minste te laten checken door een Wob-specialist.”

Hoe start ik met wobben?
“Met het formuleren van een hele goede vraag. En ga vooral lezen over wobben. Bekijk andermans Wob-verzoeken en hoe ze behandeld zijn. En bel Sjors van Beek, hoewel hij het druk heeft tegenwoordig.”

Meer over regionale data en datajournalistiek?

Meld je hier aan