Van rodebollenclusters tot blauwe gemeentevlakken: hoe we onze coronakaarten de afgelopen maand hebben ontwikkeld

Van het absolute aantal besmettingen tot het relatief aantal ziekenhuisopnames: de manier waarop het RIVM regionale coronacijfers publiceert is constant in ontwikkeling. Daarmee zijn onze kaarten dat uiteraard ook. Welke informatie wil de lezer? Welke cijfers zijn voorhanden? En nog belangrijker; wat vertellen ze ons eigenlijk wel (en niet)?

We zijn sinds begin maart – toen het RIVM de eerste regionale data bekend maakte – een aantal keer gewisseld van kaart. Qua vorm, maar ook qua inhoud. Zo publiceren we aanvankelijk een proportionele bollenkaart met het aantal besmettingen per gemeente. De vorm is simpel: hoe meer positieve tests op Covid-19, hoe groter de bol.

 

bollenkaart
De bollenkaart van het begin van de uitbraak, met slechts een handjevol besmettingen

Op dat moment concentreert de uitbraak zich nog vooral in Brabant en Limburg, en de absolute aantallen geven die situatie prima weer. Maar het virus verspreidt zich in rap tempo verder over het land. De rommelige rodebollenclusters maken de kaart niet bepaald overzichtelijker.

Daarom stappen we over op een vlakkenkaart met absolute aantallen. Weliswaar gaan we, tot ongenoegen van een paar geopuristen, tegen alle cartografische principes voor zo’n soort kaart in. Maar deze keuze sluit wél aan bij de informatiebehoefte van dat moment. We willen namelijk inzichtelijk maken waar de besmettingen tot dan toe gesignaleerd zijn en met de betrekkelijk kleine absolute aantallen lukt dat aardig.

polygon-abso
Een choropleetkaart met absolute aantallen. The horror!

Als halverwege maart de besmettingshause begint volstaat de kaart logischerwijs niet meer. Het RIVM publiceert inmiddels het aantal geregistreerde besmettingen per 100 duizend inwoners, en wij stappen voor de de gemeentekaart ook over op relatieve cijfers. Bovendien is het voordeel van interactieve kaarten dat we de absolute cijfers in de tooltip – een infoblokje dat je ziet als je met je muis over een gemeente gaat – alsnog kunnen laten zien. 

Totdat de besmettingscijfers zélf ook achterhaald zijn. Het RIVM schrijft op haar site dat ‘de data over het aantal ziekenhuisopnames per gemeente in deze fase van de epidemie het beste beeld geven, omdat in de ziekenhuizen meer patiënten getest worden op het coronavirus.’ Check.

Screenshot 2020-04-06 at 15.22.13
De kaart die op het moment van schrijven online staat

Zo maken we de vierde kaart in krap vier weken tijd, en ik verwacht dat we de komende nog veel meer gaan updaten, upgraden en tweaken. Dat is logisch, want in tijden waarin het nieuws zich ontzettend snel opvolgt, doen de cijfers en de visuele vertaling daarvan dat ook. 

Een voordeel van onze werkwijze is dat we de achterliggende datasheet kunnen koppelen aan de kaart. Zo kunnen we iedere dag klokslag twee uur – een moment dat veel (data)journalisten tegenwoordig niet meer in hun agenda hoeven te zetten – de nieuwe cijfers bijwerken. Wijzigingen worden vervolgens automatisch doorgevoerd op kaarten die al geplaatst zijn. Zo hebben de tientallen titels die van onze gemeentekaarten gebruik maken altijd de nieuwste cijfers online staan.

 

#30DayMapChallenge

Een gelegenheid om 30 dagen lang gave kaarten te bouwen met mede map geeks laten we natuurlijk niet schieten. Hier vind je al onze bijdragen in het kader van de #30DayMapChallenge.

Day 1: points
Interactive version

Screen Shot 2019-11-04 at 5.26.08 PM

Day 2: lines
adambusy

Day 3: polygons
Clickable version

Screen Shot 2019-11-04 at 5.30.43 PM

Day 4: hexagons
Interactive version

Screen Shot 2019-11-04 at 5.33.59 PM

Day 5: raster
Interactive version

Screen Shot 2019-11-05 at 10.32.24 AM

Day 6: blue
Interactive version

Screen Shot 2019-11-06 at 12.05.28 PM

Day 7: red
Interactive version

redmap

Day 8: Green
Interactive version

Screen Shot 2019-11-11 at 10.14.53 AM

Day 9: Yellow
Interactive version

yellow

Day 10: Black/white
Interactive version

blackwhite

Day 11: Elevation
Interactive version

Screen Shot 2019-11-13 at 11.09.52 AM

Day 12: Movement
Interactive version

EJKj3B5XsAAt7C4

Day 13: Tracks (scenic biking routes in The Netherlands)
EJQ7A6nWwAEjf7g

Day 14: Boundaries (all municipalities since 1812)
ezgif.com-optimize (1)

Day 15: Names
Interactive version 

names

Day 16: Places
Interactive version

sinterkls2

Day 17: Zones
Interactive version

zones

Day 18: Globe
Interactive version

globeosm

Day 19: Urban
Interactive version

EJv0QG4XYAENJ_N

Day 20: Rural
Interactive version map 1
Interactive version map 2

Screen Shot 2019-11-20 at 2.36.45 PM

Screen Shot 2019-11-20 at 2.43.27 PM

Day 21: Environment
Interactive version map 1
Interactive version map 2

treespeople

EJ99C9iW4AA0Y0s

Day 22: Built environment
Interactive versionnaarden

Day 23: Population
Interactive version

popmap

Day 24: Statistics
Large version

poster2017

Day 25: Climate
Interactive version

no2

Day 26: Hydrology
Large version

hydro

Day 27: Resources
Large version

resources

Day 28: Funny
Interactive version

songs

Day 29: Experimental
Play the game

geospel

Day 30: Home
Interactive version

home-map

Nieuw in de kaartmodule: ‘unpivot’-functie

Met de nieuwe kaartmodule voeg je met één druk op de knop een dropdownmenu toe aan je kaart. Daarmee kan de lezer bijvoorbeeld de cijfers over een ander jaar bekijken. Om zo’n uitklapmenu te kunnen maken heeft je tabel alleen wél de juiste structuur nodig.

In veel gevallen ziet je tabel er uit zoals de versie links. Om een uitklapmenu toe voegen aan een kaart heb je echter de rechterstructuur nodig. Hier vind je de gebruikte tabel.

Screen Shot 2019-11-14 at 2.44.18 PM

We hebben een knop ingebouwd die dat automatisch voor jou doet. Deze ‘unpivot’-knop zorgt ervoor dat gegevens die in kolommen naast elkaar staan, onder elkaar worden gezet in rijen. In het platform werkt deze functie zo:

  1. Maak een nieuwe kaartlaag aan, voeg de tabel toe en klik op ‘unpivot’

unpiv

2. Geef aan welke kolommen je onder elkaar wil plaatsen. In dit geval zijn dat de twee jaren, die we in een uitklapmenu gaan zetten. Klik op op ‘doorvoeren’. Je tabel is omgezet.

Screen Shot 2019-11-14 at 2.56.51 PM

3. Geef de kolommen een duidelijke naam. Klik op het tandwiel bij het kolom met waarden en vink ‘Kleur gebieden’ aan.

Screen Shot 2019-11-14 at 3.02.12 PM

4. Ga naar de kolom die je in het dropdownmenu wil zetten. Klik op het tandwiel, vink ‘Dropdown’ aan.

Screen Shot 2019-11-14 at 3.05.56 PM

Vervolgens heb je onderstaande kaart met dropdown menu.

Vier vette voorbeelden van de nieuwe kaartmodule (en hoe jij ze ook kunt maken)

Met de nieuwe kaartmodule van LocalFocus combineer je nog eenvoudiger verschillende kaartlagen met elkaar. In dit artikel vind je vier voorbeelden van gave kaartcombinaties, en hoe jij dit zelf ook kunt doen. Heb je nog geen LocalFocus-account? Klik dan hier.

Op bovenstaande kaart vind je per gemeente het aantal uitgeschreven boetes voor appen op de fiets (per tienduizend inwoners).

Deze kaart zelf maken? Maak in LocalFocus een nieuwe “Kaart” en voeg daar de volgende kaartlagen toe: 

1) Voeg een “Vlakkenkaart (cijfers)” toe. Kies de indeling “Nederland” en vervolgens “Gemeenten Nederland (2019)”.  Knip en plak deze dataset.
2) Laten we lezers wat meer houvast geven door provincies toe te voegen. Voeg een “Vlakkenkaart (categorieën)” toe. Kies de indeling “Nederland” en vervolgen “Provincies Nederland”. Klik nu op “Voeg Provincies Nederland toe aan tabel”. Sluit de spreadsheet, klik op opmaak gebieden en kies “Kleur” transparant en “Lijnkleur” wit.

Ga naar het tabje ‘Kaartopties’, klik op de knop ‘kaartopties’ en vink ‘Toon basiskaart’ uit om een witte achtergrond te krijgen. Voeg nu zelf nog andere kleurtjes, popups en tooltips toe om het af te maken!

 

Op bovenstaande kaart vind je welk deel van de tuinen uit tegel bestaat. De cijfers zijn uitgesplitst per buurt.

Deze kaart zelf maken? Maak in LocalFocus een nieuwe “Kaart” en voeg daar de volgende kaartlagen toe: 

1) Voeg een “Vlakkenkaart (cijfers)” toe. Kies de indeling “Nederland” en vervolgens “Wijk, buurt en postcode” en dan “Buurten per gemeente” en “Amsterdam”. Knip en plak deze dataset.

Ga naar het tabje ‘Kaartopties’, klik op de knop ‘kaartopties’ en vink ‘Toon basiskaart’ uit om een witte achtergrond te krijgen. Voeg nu zelf nog andere kleurtjes, popups en tooltips toe om het af te maken!

 

Hoeveel mensen reizen naar de NS-stations? Op deze kaart zie je het gemiddeld aantal in- en uitstappers per dag (de bollen) en of dit aantal gestegen of gedaald is (de kleur van de bollen). Als onderlaag vind je de Nederlandse gemeenten en de het spoornet.

Deze kaart zelf maken? Maak in LocalFocus een nieuwe “Kaart” en voeg daar de volgende kaartlagen toe: 

1) Laten we de lezers allereerst wat meer houvast geven door gemeenten toe te voegen. Voeg een “Vlakkenkaart (categorieën)” toe. Kies de indeling “Nederland” en dan “Gemeenten Nederland (2019)”. Klik nu op “Voeg Gemeenten Nederland (2019) toe aan tabel”.
2) Nu de spoorwegen. Voeg een “Vlakkenkaart (categorieën)” toe. Kies de indeling “Nederland”, vervolgens “Fysiek” en dan “Spoorwegen”. Klik op het radartje in kolom A en selecteer “Locatienaam”. Klik nu op “Voeg Spoorwegen toe aan tabel”.
3) Nu de bollen. Voeg een kaartlaag met “Proportionele cirkels” toe. Knip en plak deze dataset. Klik op het radartje bij kolom K en selecteer “Opmaak cirkels”.

Ga naar het tabje ‘Kaartopties’, klik op de knop ‘kaartopties’ en vink ‘Toon basiskaart’ uit om een witte achtergrond te krijgen. Voeg nu zelf nog andere kleurtjes, popups en tooltips toe om het af te maken!

 

Ik gebruik weer de NS-data over het aantal in- en uitstappers, maar kies nu als de stationsnaam voor een icoon. In sommige gevallen werkt het namelijk prima om een tekstlabel als icoon te gebruiken.

Deze kaart zelf maken? Maak in LocalFocus een nieuwe “Kaart” en voeg daar de volgende kaartlagen toe: 

1) Voeg toe een kaartlaag met “Tekstlabels” toe. Knip en plak deze dataset. Klik op het radartje in kolom A en selecteer “Label”.

Ga naar het tabje ‘Kaartopties’, klik op de knop ‘kaartopties’ en vink ‘Toon basiskaart’ uit om een witte achtergrond te krijgen. Voeg nu zelf nog andere kleurtjes, popups en tooltips toe om het af te maken!

Heb je vragen over de kaartmodule? Stuur dan een mailtje naar yordi@localfocus.nl

We hebben een nieuwe kaartenbouwer! Dit zijn de belangrijkste (en tofste) wijzigingen.

Van registraties van rivierkreeften tot het meest geschonken biermerk en van de drukte op NS-stations tot de meest innovatieve gemeenten: we zijn echte map geeks en zoeken constant naar interessante gegevens die we op de kaart kunnen zetten. Maar elke dataset is anders, en vraagt dus ook om een ander soort kaart. Met de nieuwe kaartmodule in LocalFocus heb je alle kaartvormen binnen handbereik. Of je nu voor vlakken, bollen, iconen, lijnen of een combinatie van al die types wil gaan.

Alle verbeteringen van de kaartmodule op een rij:

  • Eén module voor alle kaarten
  • Bewerk je tabel rechtstreeks in LocalFocus
  • Duidelijkere interface
  • 1.500 gebiedsindelingen om uit te kiezen
  • Geïntegreerde geocoder

Wat hebben jullie zoal veranderd?

Voorheen moest je bij het uploaden van een dataset een keuze maken. Je kon kiezen voor een visualisatie-onderwerp, met onder andere een grafiek en een vlakkenkaart met automatische indeling. En je kon ook kiezen voor een nieuwskaart-onderwerp, waar je naar eigen inzicht allerlei punten, lijnen en andere vormen op kon zetten. Die verplichte keuze vinden wij inmiddels onnodig complex. Daarom komt er één grafiekmodule – voor al uw betere lijn-, staaf-, puntenwolk-, en taartwerk. Met daarnaast één kaartenbouwer voor alle kaarttypes.

Screen Shot 2019-09-30 at 4.08.40 PM
Je kunt de nieuwe versie van de Nieuwskaart nu al proberen!

Vertel, wat kan ik met die kaartenbouwer?

Heel veel kanten op. Je kunt losse elementen tekenen en elementen ophalen uit een tabel. Met name die laatste feature hebben we grondig herzien. Een dataset voeg je nog steeds toe door ‘m te kopiëren en plakken vanuit je spreadheetprogramma of te koppelen met Google Sheets. Alleen het editen gaat anders dan je gewend bent: de dataset zie je in LocalFocus namelijk óók als een spreadsheet.

newsmapblog-features
Links de opties voor ‘vrij tekenen’, rechts de mogelijkheden o.b.v. een dataset

Een soort Excel-meets-LocalFocus dus?

Soort van, ja. Voor iedere kolom kun je aangeven of er iets mee moet gebeuren. Of de inhoud van die kolom bijvoorbeeld de kleuren van de gebieden bepaalt. Of dat er een zoekscherm of uitklapmenu gemaakt moet worden. De inhoud van de cellen kun je in de tabelweergave meteen aanpassen, waardoor wijzigingen direct doorgevoerd worden op de kaart. Ook geeft het platform eventuele fouten in de tabel aan. Dit laatste komt vooral voor als een locatie in de spreadsheet niet gekoppeld kan worden, bijvoorbeeld omdat er een typo in de tekst staat.

Screen Shot 2019-10-01 at 10.49.45 AM
De tabel-editor

Voor het overzicht: links op het scherm zie je altijd de verschillende kaartlagen die je gebruikt hebt. In de tabelweergave – klik op ‘uit tabel’ – pas je ze aan. Rechts zie je de uiteindelijke kaart. Zo verlies je nooit touch met je dataset!

Screen Shot 2019-10-01 at 10.47.19 AM

Best wel een flinke verandering. Wat is nog meer nieuw?

Als je één van de opties kiest, bijvoorbeeld een vlakkenkaart met cijfers, selecteer je eerst de gebiedsindeling die je gebruikt. We hebben al 1.500 (!) verschillende administratieve indelingen voor je klaargemaakt. Van de Nederlandse provincies, gemeenten, wijken en postcodegebieden, tot de provincies van Pakistan en de staten van de VS: ze zitten er allemaal in. Vervolgens plak je jouw dataset in de tabel en kun je gaan de vlakken gaan stylen. Een bijkomend voordeel is dat je nu ook zonder Excel of Google Spreadsheets een kaart kunt maken.

Zonder spreadsheet? Dus metéén in LocalFocus?

Exactemundo. Nadat je een gebiedsindeling hebt gekozen, komen de regio’s automatisch in een lege tabel te staan. In die tabel kun je vrij typen, en achter de naam van de regio cijfers of categorieën invullen. Geef vervolgens aan dat je op de nieuw gemaakte kolom wilt stijlen, en voilà! In onderstaande video maak ik in 45 seconden from scratch zo’n kaart.

Nog meer handige snufjes?

Het keuzemenu waarmee je in één keer regio’s binnen een bepaalde grotere regio kunt selecteren (bijvoorbeeld gemeenten binnen een provincie, of landen binnen een werelddeel). Het selectievakje waarmee je de basiskaart uit kunt schakelen en zo een witte achtergrond krijgt. Of de tooltip-editor die nu hetzelfde werkt als die voor de pop-up, om er maar een aantal te noemen. Maar ik denk vooral dat de ingebouwde geocoder je veel in veel gevallen blij gaat maken!

Jullie hadden toch al een geocoder?

Klopt. En die blijft ook gewoon draaien. Vooral bij lange lijsten met adressen is de ‘losse’ geocoder erg geschikt. Maar als je een korter lijstje met adressen hebt waarvoor je de lengte- en breedtegraden wilt berekenen, is dat gekopieer en geplak onnodig. Daarom kun je dit met één vinkje in de tabelweergave binnen LocalFocus doen.

Je kunt vanaf nu aan de slag met de nieuwe kaartmodule. Kies als je een nieuw onderwerp aanmaakt voor de optie ‘Probeer de nieuwe testversie van Nieuwskaart’ en you’re good to go! Je kunt de oude Nieuwskaart én de oude kaartfunctie binnen het grafiekdeel van het platform voorlopig ook nog blijven gebruiken, maar deze worden op den duur vervangen voor deze kaartenbouwer. Heb je tips, tricks of bugs? Stuur dan een mailtje naar yordi@localfocus.nl. Nieuw bij LocalFocus? Maak hier gratis een account aan.

Zo maakten we de uitslagenvisualisaties voor de Provinciale Satenverkiezingen

De uitslagen-API, een tool voor web én tv en de verschillende visualisatievormen voor verkiezingsuitslagen: we hebben gelukkig al een paar keer kunnen oefenen. Toch is het altijd weer fijn om het eerste gekleurde vlakje automatisch op de kaart te zien verschijnen. Zoals vanouds ging die eer naar de Snelle Tellers op Schiermonnikoog (531 getelde stemmen in 1 uur en 22 minuten, ofwel gemiddeld zes stemmen per minuut). Skiermûntseach is overigens ook meteen  één van de acht gemeenten waar de PvdA de grootste werd.

De mobiele versie van de tool op de sites van de NOS, De Limburger en NU.nl

Even een waybackflashback. In 2015 maakten we al eens kennis met de Provinciale Statenverkiezingen, al was dat een stuk kleinschaliger dan nu. Onder andere NU.nl zette een aantal van onze graphics op een rijtje, maar dat was het wel zo’n beetje. Bij de jongste verkiezingen van 20 maart ging dat er anders aan toe. We ontwikkelden online-visualisaties voor 26 verschillende titels met ieder een eigen regiofocus en lik verf. Voor drie regionale omroepen, RTV Oost, Omroep Brabant en Fryslân, maakten we speciale Herman-de-Schermman-esque televisiegraphics voor tijdens de live-uitzending. Ook bouwden we een exportfunctie waarmee je (een deel van) de achterliggende cijfers kunt downloaden als Excelbestandje. Handig voor een snelle data-analyse, en NRC en de Volkskrant maakten daar nog op de avond zelf interactieve klikkaartjes mee.

Op de sites van deze media vind je de visualisaties terug

We hoefden het wiel niet helemaal opnieuw uit hoefden te vinden. Eerder coverden we namelijk de gemeenteraadsverkiezingen (2018), die voor de Tweede Kamer (2017), twee referenda (2018 en 2016) en de lokale verkiezingen in België (2018) al. Delen van het design konden we daarom hergebruiken, net zoals delen van de ‘achterkant’. Lekker circulair met code, dus.

Deze vijf schetsen dienden als basis voor de uiteindelijke webtool. 

Toch hebben we de ‘flow’ van de tool nog eens onder de loep gehouden. Want hoe navigeren mensen eigenlijk door zo’n visualisatie? Net zoals bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 hebben we gekozen voor een design met een grote zoekbalk (waarmee je, naast een klik op de kaart, de resultaten voor een specifieke provincie of gemeente kunt opzoeken) en tabjes om tussen de verschillende soorten uitslagen te switchen. Het design lijkt daarmee op die van een mobiele app, en is dan ook – sorry voor de cringeworthy modeterm – mobile first ontworpen.

Maar 26 verschillende eindgebruikers betekent ook 26 verschillen qua partijkleuren, taalgebruik, kaartuitsneden en invalshoeken. Titels moeten deze zaken zélf aan kunnen passen, vinden wij. Daarom koppelden we een spreadsheet aan de tool, waarmee gebruikers hem op 50 verschillende punten eenvoudig konden customizen. Zo vertaalde Omrop Fryslân de tool zelf naar het Frysk en selecteerde BN De Stem een kaartuitsnede van West-Brabant en delen van Zeeland.

Schetsen van de mobiele versie van de tool met een deel van de tekstjes die gebruikers aan konden passen

Eigen kleuren? Check. Eigen tekstjes? Check. Eigen kaartuitsnede? Check. Zijn we er dan? Hmmnee. We wilden de afnemers van de tool nog meer flexibiliteit geven. Want zodra de eerste uitslagen binnendruppelen is een gemeentekaart goed om de graphic mee te openen. Als later op de avond de provincies compleet zijn, is die kaartweergave handiger. Of wil je – met name in het geval regionale media – direct door naar de staafdiagram met de zetels in een bepaalde provincie. En voor de volgende ochtend: heeft de coalitie eigenlijk nog wel een meerderheid in de Eerste Kamer? Met een speciale wizard kunnen gebruikers zelf aangeven of ze met een bepaalde tab, gemeente of provincie willen beginnen. NRC maakte op manier voor hun liveblog losse graphics voor alle provincies en een aantal grote steden.

De wizard

Tot slot de vertaalslag van browser naar beeldbuis. Dat deden we bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 voor het eerst, al zat developer Erik destijds wel bij Omroep West in de schakelwagen om te zorgen dat de televisiegraphics juist op het huis-tuin-en-keukenscherm terecht kwamen. Nu niet meer. Voor drie omroepen maakten we een televisieversie van de webtool, die het zelfde werkt maar een andere zelfde look-and-feel  heeft. Onder andere Omroep Brabant gebruikte deze visuals tijdens de live-uitzending op een scherm (bekijk hier de bewegende beelden).

De televisieversie van de webtool op het scherm tijdens de live-uitzending van Brabant Kiest (Omroep Brabant)

Is daar een moeilijk touchscreen voor nodig? Of een zendwagen met snelle schakeltechnicus (en/of developer Erik)? Nee joh. We bouwden een simpele webinterface waar iemand in de studio op een computer of ipad per gemeente de graphics kon activeren. Eazy duz it!

In totaal zijn alle graphics gezamenlijk bijna 12 miljoen keer bekeken. Op hoogtepunt haalden deze visuals 30 duizend pageviews per minuut. De eindresultaten vind je onder andere hier:

Tien handige tips voor iedere beginnende datajournalist! (of cijfers nu wel of niet ‘zeg maar echt helemaal je ding’ zijn)

LocalFocus-numbercruncher Yordi gaf maandag 29 januari een workshop datajournalistiek in het kader van de ZZPeer Academy. Dit is een reeks journalistieke masterclasses speciaal voor ZZP’ers. Daar gaf hij tien handige tips voor iedere (beginnende) datajournalist. Van de woordkeuze bij verzoekjes tot methodologische missers.

Tip 1: Vraag – als je een verzoek indient bij een woordvoerder – nooit om ‘(onderliggende) data’
Dat klinkt eng, Cambridge-Analytica-esque en riekt naar privacyschending. Is natuurlijk helemaal niet zo, maar dat weten zij niet. Vraag om een tabel, spreadsheet, overzicht, lijst, of cijferreeks.

Tip 2: Bekijk altijd eerst de kolomtitels in je dataset: wat is wat?
Doe dit voordat je numbers gaat crunchen. Op basis van de kolomtitels kun je namelijk zien wat er in je dataset zit en ontdek je meteen welke vragen je ‘aan’ de dataset kunt stellen. Het maakt niet uit of je nou vijf of vijftigduizend rijen in je dataset hebt, de vragen blijven hetzelfde.

Tip 3: Probeer altijd drie  ‘soorten cijfers’ te verzamelen/te berekenen
Komen ze: zorg voor absolute aantallen, relatieve cijfers – bijvoorbeeld het aantal per duizend inwoners – en de procentuele ontwikkeling (nieuw-oud/oud*100. Haal je havo 4-economieskills weer even naar boven) Deze drie variabelen bieden je alle handvatten voor een compleet bericht.

Tip 4: Staat je tabel in een PDF-bestand? Huilon. But there’s an app for that!
Tik geen cijfers handmatig over, maar gebruik een tool als Tabula om supereenvoudig tabellen uit PDF’s te ‘scrapen’ en om te zetten in een CSV-bestand (dat je vervolgens kunt openen in Excel)

Tip 5: Ben je op zoek naar data, maar is er geen tabel voorhanden? Check of er iets gemeld wordt
Als iets ergens wordt gemeld, wordt deze info mogelijk ook ergens opgeslagen. Denk aan verkeersinformatiemeldingen of inspectierapporten.

Tip 6: Wil de bronhouder geen cijfers leveren? Kijk dan of die organisatie moet rapporteren
Veel organisaties moeten rapporteren aan een hoger orgaan, bijvoorbeeld een ministerie. Daar kun je de cijfers opvragen: gewoon met een mailtje of belletje, of via de wob.

Tip 7: Cijfers zijn relatief makkelijk te wobben. Probeer het eens!
Okay, het gaat lang niet altijd goed en sommige processen duren vreselijk lang. Maar de zwartste scenario’s – volledig zwartgelakte documenten – hebben we met LocalFocus nauwelijks meegemaakt. We gebruiken met LocalFocus tegenwoordig een ‘standaardwob’ die we qua opzet hergebruiken en qua inhoud aanpassen. Best wel effectief!

Tip 8: Dubbelcheck uitschieters
Is iets ‘too good to be true’? Die extreme stijging, of die heftige outlier, bijvoorbeeld? Check altijd eerst of er niet een suffe statistische oorzaak is zoals een methode- of definitiewijziging. Bel dit desnoods even na. Je wilt immers niet dat je knaller van een nieuwskop onderuit gehaald wordt door een methodologische misvatting.

Tip 9: Ga tussentijds visualiseren!
Zet je cijfers ook voordat je gaat publiceren om in staafjes, bollen, lijnen, kleuren en vlakken. Dit helpt je om snel antwoorden te vinden op de vragen die je ‘aan’ je dataset hebt gesteld. Gebruikt visualisaties dus als analysetool.

Tip 10: sharing = caring
Je hoeft niet alle facetten van ddj even goed te beheersen (ik kan bijvoorbeeld voor geen meter programmeren). Als je maar wél weet wat de mogelijkheden zijn: there’s always a nerd nearby!

Heb jij zelf nog handige datadingentips? Stuur dan een mailtje naar yordi@localfocus.nl

LocalFocus 2019: en nu gaan we voor HARD 📈🚀

Van misdadigers tot miljonairs en van wijngaarden tot woonboten: de afgelopen vijf jaar maakten we met LocalFocus honderden nieuwsberichten, vooral met cijfers uit open databronnen. Tof, maar nu is het tijd voor the next level. 

Er ligt wat ons betreft namelijk nog te veel ‘slapende’ data bij instanties, in lastige formaten of verspreid over regio’s opgeslagen. Daarmee willen we verhalen maken over bijvoorbeeld jeugdzorg, milieuvervuiling en de transitie naar duurzame energie. Het verbaast ons niet dat die onderzoeken tot nu toe blijven liggen, zowel bij ons als andere media. Er is namelijk een hoop handwerk voor nodig. Maar hey, we like a challenge.

Eerder dit jaar scrapeten en analyseerden we – in samenwerking met Open State en NOS – de kandidatenlijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen. We ontdekten hoeveel werk zo’n project is: de lijsten lagen bij afzonderlijke gemeenten, sommigen hadden ze niet openbaar gemaakt of zo opgeslagen dat je ze handmatig moest overtypen. En dan viel het ook nog niet mee om de informatie, verzameld door verschillende redacteuren, overzichtelijk bij elkaar te krijgen én bij te houden wie wat doet.

Achteraf gezien waren er zeker tools te bedenken die de workload hadden kunnen verlichten: een slimme scraper, een lekker overzichtelijk samenwerkingsplatform, dat soort werk. Dankzij een bijdrage van het Stimuleringsfonds van de Journalistiek kunnen we in het komende jaar deze arbeidsintensieve onderzoeken verrichten en bouwen aan slimme tools die ook in de jaren daarna het werk van onze datajournalisten en andere onderzoeksredacties lichter maken en de mogelijkheid geven om nieuwe bronnen aan te boren.

Voor elk verhaal werken we met andere mediapartners. Zij weten immers wat er speelt onder hun publiek, wij vertalen dat naar een datajournalistiek onderzoek. De uitkomsten gebruiken zij weer om sterke regionale verhalen te maken.

Word je enthousiast van dit project? We zijn op zoek naar een redacteur met gevoel voor data en onderzoek. Check hier de vacature.

WERK! Journalist met gevoel voor data en onderzoek (36u p/w)

Ben jij een gravende journalist met minimaal twee jaar journalistieke ervaring, die niet bang is voor een spreadsheetje meer of minder? Wie weet kom jij dan het team van LocalFocus versterken! Jij gaat helpen met:

  • een nieuw project waarmee we in 2019 gaan starten. We gaan aan de slag gaan met diepgravend, langlopend onderzoek.
  • onze Nieuwsdienst. De redactie van LocalFocus zoekt elke dag naar interessante cijfers en maakt daar verhalen en visualisaties mee. Onze klanten, landelijke en regionale media, kunnen deze artikelen plaatsen op hun site.

Hoe ziet jouw dag er dan uit?
Je gaat ‘s ochtends aan de slag voor de Nieuwsdienst. Je hebt actualiteiten gevolgd en een idee voor een artikel. Zijn er interessante regionale cijfers gepubliceerd? Bijvoorbeeld van het CBS? Dan ga je deze cijfers analyseren, pik je het nieuws eruit voor het begeleidende verhaal en maak je visualisaties. Klanten van LocalFocus, landelijke media als NU.nl en het AD maar ook regionale titels als Omroep Brabant en De Gelderlander, kunnen dit overnemen. Daarom zijn cijfers die je gebruikt altijd op regionaal niveau, bijvoorbeeld alle provincies of gemeenten. Ook redigeer je stukken van jouw collega’s en beantwoord je mailtjes of telefoontjes met vragen van onze klanten.

Na deze kortlopende zaken is er tijd voor diepgravend werk. Jij hebt je eigen ideeën en onderzoeksvragen voor nieuwsverhalen. Deze wil je beantwoorden met data. Je belt experts en instanties om goed te begrijpen wat de data wel en niet vertellen. Misschien doe je een Wob-verzoek. Voor deze langlopende onderzoeken krijg je natuurlijk genoeg tijd.

En dit zien we graag van jou:
We zijn vooral benieuwd naar wat je eerder hebt gedaan. Heb jij toffe journalistieke producties waar je trots op bent? Stuur ze dan op. Graag zien wij dat je over bepaalde onderwerpen veel weet. Dat je er nieuwsberichten over hebt gemaakt, interviews hebt uitgewerkt, vette visualisaties hebt gebouwd of diep in de data bent gedoken. En als het ook nog regionaal is zijn we helemaal blij.

Praktische zaken:
Wij bieden een functie van 36 uur per week, al is overleg mogelijk, met een marktconform salaris. Het gaat in eerste instantie om een dienstverband van één jaar, van 1 januari tot en met 31 december 2019. Je werkt in een team van zes news nerds op ons kantoor in Amsterdam Noord.

En nog even over LocalFocus:
LocalFocus bestaat uit een klein team van drie (data)journalisten en drie developers. Sinds oprichtingsjaar 2013 is het bedrijf uitgegroeid tot een van de grootste spelers op het gebied van datavisualisatie en datajournalistiek in Nederland. Onder andere NOS, NU.nl, NRC, De Volkskrant, AD en Omroep Brabant maken gebruik van het visualisatieplatform en/of de Nieuwsdienst. Daarnaast maken ook partijen buiten de journalistiek gebruik van onze tools, waaronder de Rijksoverheid.

Iets voor jou? Stuur dan uiterlijk zondag 6 januari een mail naar Yordi Dam (yordi@localfocus) met daarin je cv en niet onbelangrijk: een aantal producties die je gemaakt hebt.

Voorbeeldcase LocalFocus ‘Vraag en Antwoord’: bierbrouwerijen

Momenteel werken we hard aan de LocalFocus ‘Vraag en Antwoord’. Met deze nieuwe feature kun je twee dingen doen. Allereerst kun je makkelijk lijsten doorzoeken en filteren. Dit is handig als er bijvoorbeeld verkiezingen zijn en je wil snel alle vrouwen op de kieslijsten bekijken. Met de tweede functie stel je een aantal ‘vragen’ aan de lezer, die vervolgens op basis van een dataset ‘antwoord’ krijgt op zijn vraag. Hier onder vind je een voorbeeld van de laatste optie: waar kun je in jouw regio een (speciaal)biertje scoren bij een brouwerij? Doorloop de stappen om daar achter te komen! Bekijk hier hoe Yordi de onderstaande tool maakte.



Dit is een beta-versie. De LocalFocus ‘Vraag en Antwoord’ is momenteel nog in ontwikkeling. Heb je op basis van deze versie opmerkingen of tips? Stuur dan een mailtje naar erik@localfocus.nl